منو
مسجد
در ارتباط با مسجد جمكران اشارات مستفيم يا غير مستقيمي در طول تاريخ ديده مي شود.
همچنين از سنگ نوشته باقي مانده و گفته هاي مرحوم آيت الله العظمي مرعشي نجفي بر مي ايد كه چندين بار تعمير و بازسازي شده است.
از اشارات جالب تاريخي ميتوان به سرگذشت يكي از مردان عهد شاه اسماعيل صفوي و اعتكاف وي در مقام امام زمان در محدوده قم اشاره داشت.
همچنين بايد به سند ارزشمند دستخط عالم بزرگوار علم الهدي فرزند فيض كاشاني (فيض كاشاني داماد ملاصدرا و شاگرد برجسته وي مي باشد) درباره سفر خود به مسجد مقدس جمكران و نكات نفيسي كه از قول پدر بزرگوارشان تاكيد كرد كه بسيار قابل توجه است.
منطقه
آيا مي‌دانيد:
– اولين مسجدي كه در منطقه قم در قرن اول هجري در ساخته شد، در منطقه جمكران و بدست خطاب بن اسدي بوده است. (تاريخ قم ص 38)
– قبيله اشعريان كه بيشتر از صحابه حضرت علي ع بودند ، زمان هجرت به ايران در منطقه جمكران قم سكونت گزيدند.
– بعد از شورش طرفداران مطرف بن مغيره عليه حجاج در سالهاي 685-687 م (65-66هـ)به شكست انجاميد گروهي از پيروانش از قبيله بني‌اسد به قم آمدند و در منطقه جمكران رحل اقامت افكندند.
– سعيد بن جبير از صحابه حضرت علي ع و عرفاي عصر پس از شكست عبدالرحمان از دست حجاج بن يوسف به منطقه جمكران پناه برد و مدتي در آنجا مخفي بود.
***
تاريخچه منطقه جمكران (قلي درويش)
محوطه قلی درویشی با طول جغرافیایی53/50 و عرض جغرافیایی 38/34 در حاشیه جنوبی شهر قم ، ابتدای بزرگ راه قم – جمکران در کیلومتر نخست جاده قدیم قم – کاشان واقع شده است. وسعت محوطه بیش از 100 هکتار بوده که امروزه حدود 30 هکتار آن ، عموما به شکل مسطح برجای مانده است .ارتفاع محوطه در ابتدا حدود بیست متر در ضلع جنوبی و 10 متر در ضلع شمالی بوده که در حال حاضر فقط 5 متر از ضخامت لایه های فرهنگی- استقراری محوطه در بخش جنوب شرقی با لاتر از سطح زمین پای اطراف بر جا مانده است.بزرگراه قم – جمکران از عرصه مرکزی محوطه عبور کرده و آن را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم نموده است.
از سال 1381 تا 1384 محوطه قلی درویشی به مدت چهار فصل کاوش شد.این محوطه یکی از محوطه های شناخته شده و کاوش شده حاشیه کویری مرکزی است که در بر گیرنده سه دوره اصلی استقراری زير می باشد.:
-فرهنگی عصر برنز قدیم(حدود 3500 تا 2800 قبل از میلاد)
-برنز جدید(حدود 1800 تا 1600 قبل از میلاد)
-عصر آهن (حدود 1500 تا 1200 قبل از میلاد)
محوطه قلی درویشی یکی از مهترین محوطه های تاریخی باستانی فلات مرکزی ایران بویژه در ارتباط با مطاالعه فرهنگ های مستتقر در ایران در حد فاصل سالهای 1800 تا 1200 قبل از میلاد به شمار می رود.
در کاوشهای این محوطه بخشی از فضاهای استقراری جوامع عصر آهن1 در این محوطه مورد شناسایی قرار گرفت که با اتکا به مجموعه مدارک به دست آمده از کاوش در فضاهای مختلف معماری این دوره نقش، عملکرد و کاربری فضاهای مزبور مورد مطاله تجزیه و تحلیل قرار گرفته است فضاهای مزبور با توجه به نقش و عملکرد آنان به چند گروه تقصیم می شوند ؛ از جمله:
1) واحد های مسکونی
2) فضاهای مرتبط با فعالیت های تجاری – اداری اقتصادی
3) فضاهای معرف کنش های آیینی – مذهبی
4) بقایای معماری نظامی( و احتمالا سیاسی – حکومتی)
5) واحدهای معرف فعالیت های تخصصی صنعتی(فلزگری، سفالگری)
***
تمام حقوق این وبگاه متعلق به مسجد مقدس جمکران است.
